Odliczając 100% podatku VAT z faktur dokumentujących zużycie energii elektrycznej – w przypadku gdy wykorzystywana jest ona również do ładowania pojazdów demonstracyjnych, dla których nie jest prowadzona ewidencja przebiegu – dealer naraża się na zakwestionowanie przez organy podatkowe 50% VAT naliczonego z faktur za prąd. Istnienie takiego ryzyka potwierdza fiskus. Jako rozwiązanie akceptuje on ewidencję zużytej energii prowadzoną przez podatnika. Nie daje jednak wskazówek, w jaki sposób ją przygotowywać i jakie dane powinna zawierać.
Coraz mniej jest już marek na rynku, które nie posiadają w swojej ofercie samochodów w pełni elektrycznych lub chociaż hybryd typu plug-in. Naturalną konsekwencją takiego kształtu portfolio jest konieczność posiadania przez dealerów odpowiednich pojazdów demonstracyjnych – w tym właśnie popularnych „elektryków” i „plug-inów”. Zwykle są one ładowane przy użyciu ładowarek zlokalizowanych na terenie salonu, które najczęściej są zasilane prądem z lokalnej sieci energetycznej. Na otrzymywanej przez dealera fakturze za prąd, dotyczącej zużycia całego salonu i serwisu, nie ma jednak wyszczególnionej pozycji dotyczącej ładowania, a tym bardziej nie ma informacji na temat tego, jaką część energii zużyto do naładowania konkretnych samochodów, w tym np. użytkowanych w sposób mieszany, a więc takich, w odniesieniu do których naliczony podatek VAT (z tytułu wydatków eksploatacyjnych) podlega odliczeniu jedynie w 50%. Dealerskie działy księgowości zastanawiają się, jak rozliczyć VAT z faktury z tytułu zużycia energii elektrycznej, która w pewnej części dotyczy również prądu zużytego na naładowanie samochodów użytkowanych w systemie mieszanym.
Potrzebna własna ewidencja
Dlaczego to zagadnienie jest tak istotne? Ponieważ od strony formalnej istnieje ryzyko, że w przypadku braku podjęcia przez dealera dodatkowych czynności, organy podatkowe zakwestionują prawo do odliczenia 50% VAT-u od całej wartości faktury za zużycie energii elektrycznej, która jedynie w pewnej części (na pewno mniejszej niż 50%) została wykorzystana do ładowania samochodów użytkowanych w systemie mieszanym. Organy nie będą bowiem w stanie precyzyjnie określić, ile energii zostało przeznaczone do działalności, od której przysługuje odliczenie VAT w wysokości 100%, a ile do tych czynności, od których odliczenie wynosi tylko 50%.
W konsekwencji to dealer powinien podjąć wysiłek, który umożliwi mu prawidłową alokację wartości z faktury do energii zużytej do ładowania aut używanych w sposób mieszany. Jaki sposób będzie prawidłowy? To zależy od konkretnej sytuacji, a także ładowarek, którymi dysponuje dealer. Jeżeli nie wyświetla się na nich, ile energii zostało wykorzystane do naładowania poszczególnych samochodów, sugeruję, by rozpocząć prowadzenie ewidencji ilości energii „załadowanej” podczas poszczególnych cykli ładowania. Po każdym ładowaniu samochodu demonstracyjnego powinien więc zostać sporządzany wpis, dzięki któremu dealer będzie wiedział – choćby szacunkowo – jaka ilość energii została zużyta na to ładowanie. Dzięki temu na koniec miesiąca – po zsumowaniu wszystkich danych z prowadzonej w ten sposób ewidencji – będzie dysponować informacją, za jaką część zużytej energii odpowiadają samochody użytkowane w systemie mieszanym. Dane te będzie można odnieść do wartości z faktury za prąd i zastosować współczynnik, który wskaże, jaka część podatku VAT z faktury może zostać odliczona w 100%, a jaka w 50%.
Metodologia zależy od podatnika
Niewielkie wsparcie dla księgowych w przypadku omawianego zagadnienia może stanowić dotychczasowy dorobek interpretacyjny, który jest bardzo ubogi. Istnieje bodaj jedna interpretacja, w której organ potwierdził, że w stosunku do energii, która zużywana jest do ładowania samochodów wykorzystywanych w systemie mieszanym, przysługuje 50% odliczenie VAT-u. Chodzi o interpretację Dyrektora KIS z 19 lutego 2019 r. (sygn. 0112-KDIL1-3.720.2018.2.AP). Fiskus odmówił w niej jednak odniesienia się do metodologii szacowania zużycia energii stosowanej przez podatnika. Tymczasem polegała ona właśnie na cyklicznym ustalaniu, jaka ilość energii trafia do poszczególnych typów samochodów, a potem porównywania tego z danymi z faktury i w oparciu o to, stosowania współczynnika odliczenia podatku VAT, który finalnie wynosił pomiędzy 50 a 100% (w przypadku dealerów wynik będzie zapewne bardziej zbliżony do tej wyższej wartości).
Podobne były zresztą konkluzje innej interpretacji – wydanej dla podatnika, który posiadał wspólny licznik dla gospodarstwa domowego i gospodarstwa rolnego. Zapytał on o możliwość odliczenia części VAT z faktur dokumentujących zużycie energii elektrycznej, która w proporcji odpowiada zużyciu związanemu z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. W wydanej 19 października 2021 r. (sygn. 0112-KDIL1-2.4012.319.2021.2.DS) interpretacji Dyrektor KIS potwierdził, że wnioskodawca, który posiada wspólny licznik zużycia energii elektrycznej dla gospodarstwa domowego oraz gospodarstwa rolnego, może z faktur dokumentujących zużycie energii elektrycznej odliczyć część podatku VAT, która w proporcji odpowiada rzeczywistemu zużyciu związanemu z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, tj. w takiej części, w jakiej energia elektryczna jest wykorzystywana do czynności opodatkowanych (w ramach gospodarstwa rolnego).
Co jednak istotne, podatnik we wniosku nie opisał metody, według jakiej będzie liczył, jaka część energii została wykorzystana do czynności opodatkowanych, a jaka do celów prywatnych. Wskazał jedynie, że szacunkowa proporcja zużycia prądu to 80:20 (80% gospodarstwo, 20% dom). Co na to fiskus? Wskazał, że ciężar rzetelnego rozdziału wydatków dotyczących wykorzystania energii elektrycznej spoczywa zawsze na podatniku i że tylko ta część podatku, która odpowiada rzeczywistemu zużyciu energii dla celów prowadzonego gospodarstwa, może zostać odliczona. Podkreślono również, że ocena prawidłowości przyjętych przez wnioskodawcę rozwiązań (w tym przypadku – szacunkowa proporcja zużycia prądu) może nastąpić jedynie w drodze postępowania podatkowego przeprowadzonego przez właściwy organ podatkowy. W związku z tym – co podkreślił Dyrektor KIS – wydana interpretacja dotyczy wyłącznie samego istnienia prawa do odliczenia VAT (które fiskus potwierdził), a nie jego wysokości.
Wydaje się więc, że to właśnie jakość i prawidłowość ewidencji zużycia energii na cele związane z ładowaniem samochodów elektrycznych użytkowanych w sposób mieszany zadecyduje o tym, czy organ podatkowy zaakceptuje rozwiązanie przyjęte przez dealera i pozwoli na odliczenie VAT z faktury dokumentującej zużycie energii elektrycznej w większej części, czy też zakwestionuje prawo odliczenia 50% VAT-u od całej wartości takiej faktury.
Autor: Marta Szafarowska
Wykładowca Gekko Taxens Akademia. Specjalizuje się w zakresie szeroko rozumianych zagadnieniach podatkowych spotykanych w branży motoryzacyjnej. Od lat doradza dealerom, importerom i firmom leasingowym, umiejętnie wypracowując praktyczne rozwiązania nawet skomplikowanych problemów. Posiada bogate doświadczenie w doradztwie z zakresu CIT, VAT, PIT i akcyzy.
