Przyszły rok przyniesie znaczące zmiany w systemie podatkowym w Polsce, obejmujące m.in. VAT, PIT, CIT, akcyzę i podatek od nieruchomości. Tylko część z nich będzie wiązała się ze zmniejszeniem obciążeń i obowiązków po stronie podatników. Wiele zmian jest niekorzystnych, a po stronie przedsiębiorców i osób fizycznych zajdzie konieczność przygotowania się do nowych obowiązków i poniesienia kosztów z tym związanych. Jakie są najważniejsze zmiany przepisów, które wejdą w życie w najbliższym czasie?
Zmiany w CIT
Największe zmiany dotyczą przepisów podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Będą one miały wpływ na wiele przedsiębiorstw, w szczególności międzynarodowe grupy kapitałowe i duże podmioty działające w Polsce.
JPK_CIT:
Najwięksi podatnicy będą zobowiązani do przesyłania Jednolitego Pliku Kontrolnego dla CIT (JPK_CIT) od stycznia 2025 r. Oznacza to, że podatnicy będą musieli co roku przesyłać szczegółowe dane księgowe do organów podatkowych, co będzie wymagało od firm posiadania odpowiednich systemów do generowania plików w odpowiedniej strukturze. Obowiązek ten obejmie firmy o rocznych przychodach przekraczających 50 mln euro, w tym te korzystające z estońskiego CIT. Dane będą musiały zawierać dodatkowe informacje, w tym bardzo dokładną analitykę operacji na środkach trwałych oraz całkowicie nowy element w postaci znaczników kont. Nowa analityka pozwoli organom podatkowym na rozpoznawanie nieprawidłowości nawet bez kontroli podatkowej oraz lepsze typowanie podatków do kontroli.
Podatek minimalny tzw. krajowy:
Przepisy dotyczące minimalnego podatku dochodowego obowiązują już od 1 stycznia 2025 r., ale obowiązek jego zapłaty pojawi się w 2025 r. (za 2024 r.). Nowym podatkiem zagrożone są spółki osiągające niską rentowność (poniżej 2%) lub ponoszące straty. Wysokość podatku minimalnego wynosić będzie 10% podstawy opodatkowania, którą zwykle będzie 1,5% przychodów i niektóre koszty. Ważnym elementem będzie możliwość odliczenia CIT od kwoty należnego podatku minimalnego, co pozwoli firmom na zmniejszenie ostatecznego obciążenia. Niektóre firmy, np. te posiadające tzw. prostą strukturę i mali podatnicy, są wyłączone z opodatkowania tym podatkiem.
Globalny podatek minimalny:
Od 1 stycznia 2025 r. w Polsce mają obowiązywać przepisy w zakresie globalnego podatku minimalnego, które będą dotyczyć największych grup kapitałowych, osiągających roczne skonsolidowane przychody na poziomie co najmniej 750 mln euro. Nowe regulacje mają na celu zapewnienie, że takie podmioty płacą co najmniej 15% podatku dochodowego od swoich globalnych zysków, niezależnie od kraju, w którym zostały one wygenerowane. Zmiana ta wymusi na podatnikach monitorowanie efektywnej stawki podatkowej zarówno na poziomie lokalnym, jak i międzynarodowym.
Polskie spółki należące do największych grup międzynarodowych czekają nowe obowiązki raportowe, które będą niezwykle uciążliwe z uwagi na fakt, że globalny podatek minimalny będzie regulowany w oddzielnej, niezwykle obszernej (ok. 150 stron!) ustawie, niemającej nic wspólnego z aktualnymi regulacjami dotyczącymi CIT. Największym problemem nowa ustawa będzie jednak dla grup krajowych, które mają też działalność zagraniczną, ponieważ one mogą zostać faktycznie zobowiązane do dopłaty podatku. Z perspektywy politycznej warto natomiast zwrócić uwagę na fakt, że nowe regulacje stanowią cios dla polskiej polityki podatkowej – korzystanie z dotychczasowych ulg, takich jak IP Box czy PSE może stracić sens, skoro grupa będzie zobowiązana „wyrównać” brakujący podatek.
Zmiany w VAT
W obszarze VAT wprowadzone mają zostać zarówno obniżki, jak i podwyżki stawek VAT. Nowelizacja, która ma wejść w życie 1 stycznia 2025 r. odnosi się również do mechanizmów mających na celu przeciwdziałanie oszustwom podatkowym. Zmiany te będą miały wpływ na szeroką grupę podatników i obejmą różne sektory gospodarki.
Obniżki stawek VAT:
Kluczową zmianą jest obniżenie stawki VAT na kubeczki menstruacyjne z 23% do 5%, co wpisuje się w działania wspierające zrównoważony rozwój i dostępność produktów higienicznych. Wprowadzenie tej zmiany jest elementem szerszej polityki europejskiej, mającej na celu ułatwienie konsumentom dostępu do niezbędnych artykułów higienicznych po niższych cenach.
Kolejną istotną zmianą jest wprowadzenie stawki 0% na dostawy statków ratunkowych wykorzystywanych na morzu, ale niebędących pełnomorskimi. Zmiana ta dotyczy tylko wybranych jednostek, a jej celem jest zwiększenie bezpieczeństwa morskiego i wsparcie działań ratowniczych na wodach śródlądowych.
Podwyżki stawek VAT:
Zmiany przewidują podwyższenie stawki VAT z 8% do 23% na dostawy zwierząt wykorzystywanych w rolnictwie, takich jak konie, osły, muły oraz osłomuły. Jest to zmiana, która ma doprowadzić do zrównania opodatkowania zwierząt w różnych sektorach gospodarki.
Z 8% do 23% wzrośnie także stawka VAT na wyroby z konopi siewnej (Cannabis sativa) przeznaczone do palenia lub inhalacji bez spalania. Zmiana ta wynika z zaostrzenia przepisów dotyczących wyrobów tytoniowych i substytutów, które mają szkodliwy wpływ na zdrowie. Wyroby z konopi siewnej wykorzystywanej w celach medycznych będą nadal opodatkowane stawką obniżoną 8%.
Utrzymanie stawki VAT:
Nowelizacja przedłuża stosowanie stawki obniżonej 8% dla wyrobów medycznych dopuszczonych do obrotu na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy o wyrobach medycznych do momentu, gdy wyroby pozostające w obrocie ulegną fizycznemu „zużyciu”. Obecnie obowiązujące przepisy przewidują stosowanie dla tych wyrobów stawki podstawowej od 27 maja 2025 r.
Zniesienie obowiązku integracji kas fiskalnych z terminalami płatniczymi:
Znaczące uproszczenie przepisów obejmie zniesienie obowiązku integrowania kas fiskalnych online z terminalami płatniczymi. Dotychczasowe regulacje przewidywały, że przedsiębiorcy będą musieli zintegrować te urządzenia do końca 2024 r., jednak nowelizacja całkowicie zwalnia z tego obowiązku. Zamiast tego, agenci rozliczeniowi będą przesyłać dane o transakcjach płatniczych bezpośrednio do Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). Ma to na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Przedłużenie mechanizmu odwrotnego obciążenia VAT:
Mechanizm odwrotnego obciążenia VAT, który dotyczy m.in. handlu gazem w systemie gazowym, energią elektryczną oraz uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, zostanie przedłużony do końca 2026 r. Mechanizm ten miał obowiązywać jedynie do lutego 2025 r., ale ustawodawca zdecydował się na jego przedłużenie, mając na celu dalsze przeciwdziałanie oszustwom podatkowym w tych kluczowych sektorach gospodarki.
Zmiany w podatku akcyzowym
Zmiany w podatku akcyzowym, które mają wejść w życie z początkiem 2025 r., przewidują zarówno nowe zwolnienia, jak i podwyżki akcyzy, które mają dostosować polskie przepisy do wymogów unijnych oraz aktualnych potrzeb rynku.
Zwrot akcyzy dla reeksporterów samochodów osobowych:
Wśród zmian korzystnych dla przedsiębiorców należy wskazać możliwość ubiegania się o zwrot akcyzy przez reeksporterów samochodów osobowych, które czasowo zostały zarejestrowane w Polsce. Dotychczasowe regulacje przewidywały mechanizm zwrotu akcyzy jedynie w odniesieniu do pojazdów, które przed wywozem za granicę nie były rejestrowane (choćby czasowo) w Polsce.
Zwolnienie z akcyzy dla pojazdów używanych w badaniach i pracach rozwojowych:
Zmiany przewidują również zwolnienie z akcyzy dla samochodów wykorzystywanych do celów badawczo-rozwojowych. Dotyczy to pojazdów, które są profesjonalnie rejestrowane i służą wyłącznie do testów oraz prac badawczo-rozwojowych, co ma wspierać innowacje w sektorze motoryzacyjnym.
Zmiany w PIT
W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) pojawią się nowe możliwości i ułatwienia dla najmniejszych przedsiębiorców.
Kasowy PIT:
Od 2025 roku wprowadzona zostanie możliwość dobrowolnego rozliczania podatku dochodowego metodą kasową. Oznacza to, że podatnik będzie zobowiązany do zapłaty PIT dopiero po faktycznym otrzymaniu zapłaty za świadczone usługi lub towary, co pomoże przedsiębiorcom w radzeniu sobie z problemem zatorów płatniczych. Z kasowego PIT będą mogli skorzystać przedsiębiorcy, którzy osiągnęli przychody nieprzekraczające 1 mln złotych w poprzednim roku oraz prowadzą uproszczoną księgowość.
Zmiana ta w praktyce będzie mieć znaczenie wyłącznie dla mikrofirm działających w sektorze B2B. Kasowy PIT może być w szczególności użyteczny dla freelancerów i samozatrudnionych podejmujących współpracę z nowym, jeszcze niezweryfikowanym kontrahentem.
Natomiast, co ważne, zmiana ta nie wywołuje żadnych zmian dla klientów tego typu firm – korzystanie z metody kasowej przez dostawcę nie spowoduje braku prawa do kosztów z nieopłaconych faktur.
Wakacje od ZUS:
Wcześniej, bo już od 1 listopada 2024 r., mikroprzedsiębiorcy, zatrudniający mniej niż 10 pracowników, raz w roku będą mogli skorzystać z jednego miesiąca zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Zwolnienie będzie możliwe bez konieczności zawieszania działalności gospodarczej, a przedsiębiorcy będą mogli nadal generować przychody w okresie zwolnienia. Zwolnienie obejmie najniższą obowiązującą podstawę wymiaru składek. Podkreślenia wymaga, że „wakacje” nie obejmą składki zdrowotnej.
Zmiany w podatku od nieruchomości
Nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wprowadzi zmiany w zakresie opodatkowania budynków, budowli oraz infrastruktury technicznej.
Nowa definicja budynku:
Budynek będzie definiowany jako obiekt wzniesiony w wyniku robót budowlanych, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiadający fundamenty i dach (z wyłączeniem obiektu, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach, albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego funkcję jest pojemność).
Opodatkowanie budowli i infrastruktury technicznej:
Znowelizowana zostanie również definicja budowli. Obiekty, które ustawa rozumieć będzie jako budowla, przedstawione będą przede wszystkim w nowym Załączniku nr. 4 do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Znajdą się tam m.in. tymczasowe obiekty, takie jak kioski, pawilony, hale namiotowe czy powłoki pneumatyczne, których podleganie opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości było dotychczas przedmiotem sporów interpretacyjnych. W porównaniu do pierwotnej wersji projektu MF podtrzymało rezygnację z pomysłu wprowadzenia pojęcia: „całości techniczno–użytkowej”, które wywoływało największe kontrowersje i głosy protestu podatników. Zamiast tego posłużono się pojęciem bardziej ogólnym w odniesieniu do instalacji zapewniających możliwość użytkowania budowli zgodnie z ich przeznaczeniem, a w przypadku urządzeń budowlanych odwołano się do tego, że mają być one niezbędne do użytkowania budynków i budowli i być z nimi bezpośrednio związanymi. Wskazane powyżej kategorie obiektów na gruncie podatku od nieruchomości traktowane będą na równi z budowlami i będą podlegać opodatkowaniu tym podatkiem. Niestety ponownie ustawodawca posłużył się pojęciami nieostrymi i nie wprowadził definicji tych pojęć, które będą podlegać interpretacji (zapewne rozszerzającej) organów podatkowych. Stanie się to widoczne przede wszystkim w odniesieniu do urządzeń budowlanych, których katalog w projekcie ustawy nowelizującej pozostaje otwarty, nie ma również czytelnych granic opodatkowania, a w konsekwencji zmiana ta pociąga ryzyko rozszerzenia opodatkowania o takie obiekty jak np. rozdzielnie czy transformatory.
Zwolnieniem z podatku zostaną natomiast objęte biogazownie oraz silosy wykorzystywane w działalności rolniczej. Dodatkowo w przypadku obiektów takich jak: elektrownia wiatrowa, elektrownia jądrowa i elektrownia fotowoltaiczna, biogazownia rolnicza, magazyn energii, kocioł, piec przemysłowy, kolej linowa, wyciąg narciarski oraz skocznia, w części niebędącej budynkiem, założeniem ustawodawcy jest opodatkowanie podatkiem od nieruchomości jedynie części budowlanych tych obiektów.
Warto wskazać, że konieczność wprowadzenia nowej definicji budynku i budowli wynikała z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego z 2023 r., który zakwestionował posługiwanie się tymi pojęciami zdefiniowanymi w prawie budowlanym na potrzeby podatku od nieruchomości. W założeniu ustawodawcy nowe przepisy mają wyeliminować dotychczasowe spory interpretacyjne dotyczące m.in. instalacji technicznych (np. wodociągowych, kanalizacyjnych), które nie będą objęte opodatkowaniem.
Dłuższe terminy:
Termin składania deklaracji DN-1 zostanie wydłużony do 31 marca 2025 r. Za okres od stycznia do marca 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli płacić miesięczne raty podatku w kwocie odpowiadającej miesięcznym ratom za rok 2024, a ewentualną różnicę będzie należało rozliczyć.
Groźne zmiany w CIT i PIT – odwołane lub zawieszone?
Bardzo istotne zmiany, głównie dla rodzimych firm, Ministerstwo Finansów zapowiedziało latem. Miały one dotyczyć m.in. fundacji rodzinnych, estońskiego CIT i spółek komandytowych. Zapowiadano, że projekt nowelizacji przepisów zostanie opublikowany do końca sierpnia, ale jak dotąd się on nie ukazał. Wydaje się, że przedmiotowe zmiany nie wejdą w życie w tym roku z uwagi na niedostateczny czas na przeprowadzanie procesu legislacyjnego.
Więcej informacji na temat nadchodzących zmian znajduje się w artykułach, do których odnośniki znajdują się poniżej.
