W Dzienniku Ustaw opublikowana została ustawa o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składkowych grup międzynarodowych i krajowych, czyli tzw. globalnym podatku minimalnym. Przepisy wchodzą w życie już 1 stycznia 2025 r. (z dobrowolną możliwością ich stosowania wstecz, do roku podatkowego rozpoczętego po 31 grudnia 2023 r.). Należy zwrócić szczególną uwagę, że regulacja obejmuje również krajowe grupy spółek.
Przepisy ustawy obejmą jednostki grupy międzynarodowej lub krajowej, jeżeli za co najmniej 2 z 4 poprzedzających lat podatkowych, grupa osiągnęła minimalny przychód grupowy wynoszący 750 000 000 EUR, co oznacza, że zobowiązane do zapłaty podatku wyrównawczego mogą być też krajowe grupy spółek.
Podstawowym czynnikiem zobowiązującym do zapłaty podatku wyrównawczego będzie efektywne opodatkowanie (ETR) na poziomie poniżej 15%. Opodatkowanie wyrównawcze obejmie:
- globalny podatek wyrównawczy (IIR);
- krajowy podatek wyrównawczy (QDMTT);
- podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków (UTPR).
Opodatkowanie wyrównawcze domyślnie powinno być realizowane na poziomie jednostki centralnej (tzw. jednostki dominującej najwyższego szczebla), która będzie podatnikiem IIR.
Polskie przepisy przewidują jednak funkcjonowanie tzw. krajowego podatku wyrównawczego (QDMTT). Ma on na celu zatrzymanie płatności podatku w Polsce, w miejsce odprowadzania go na poziomie centrali zlokalizowanej w innej jurysdykcji. W konsekwencji jednostki krajowe grupy mogą stać się podatnikami QDMTT i być zobowiązane do jego raportowania w Polsce. W takim przypadku centrala nie będzie uwzględniała polskich jednostek przy obliczaniu IIR.
Podstawa opodatkowania będzie ustalana w dużej mierze na gruncie księgowego dochodu. Dodatkowo konieczne będzie jednak dokonanie szeregu korekt wyniku, zgodnie z wzorami i wytycznymi zawartymi w ustawie.
Obowiązki jednostek zlokalizowanych w Polsce
Jednostki objęte opodatkowaniem wyrównawczym będą zobowiązane do składania:
- informacji o opodatkowaniu wyrównawczym – będzie zawierała informacje o strukturze grupy oraz podstawowe dane pozwalające na ustalenie jednostkowych i jurysdykcyjnych podatków lub ETR;
- zeznania o wysokości należnego podatku – będzie to standardowa deklaracja wykazująca podstawę opodatkowania i wysokość podatku (globalnego, krajowego lub od niedostatecznie opodatkowanych zysków).
Co do zasady, obowiązki te po raz pierwszy pojawią się w połowie 2027 roku – ponieważ terminy na ich złożenie to koniec odpowiednio 15. i 18. miesiąca po zakończeniu roku podatkowego. Sytuacja może się zmienić, jeżeli podatnicy zdecydują o stosowaniu przepisów ustawy z mocą wsteczną, co przyspieszy raportowanie o rok.
Niezależnie od powyższego, należy mieć na uwadze, że opodatkowanie wyrównawcze implementowane jest w Polsce na podstawie unijnej dyrektywy. Państwa członkowskie były zobowiązane dokonać implementacji do końca 2023 r. (Polska spóźniła się z realizacją tego obowiązku), co oznacza, że w innych krajach (np. w kraju, w którym znajduje się centrala grupy), opisywane regulacje obowiązują już od roku.
Pomimo iż raportowanie opodatkowania wyrównawczego jest stosunkowo odległe, zdecydowanie zalecane jest poczynienie ustaleń na poziomie grupy, co do zakresu jego stosowania, terminów wdrożeń oraz zasad wymiany informacji. W przypadku grup krajowych może to mieć istotne znaczenie z perspektywy konieczności ujednolicenia standardów rachunkowości, zgodnie z którymi dokonywane będą obliczenia na potrzeby opodatkowania wyrównawczego.
Bezpieczne przystanie
Ustalenia grupowe mogą mieć szczególne znaczenie z uwagi na przewidziane w polskich przepisach bezpieczne przystanie (tzw. safe harbours), które stanowią rozwiązania wyłączające lub ograniczające efekt stosowania zasad opodatkowania wyrównawczego. W niektórych, szczególnych przypadkach, zastosowanie zasad safe harbour może mieć korzystne oddziaływanie na całościowe zobowiązania grupy – wymaga to jednak szczegółowej analizy.
Podsumowanie
Opodatkowanie wyrównawcze w Polsce stało się faktem. Znamy już krajowe przepisy, zgodnie z którymi grupy będą ustalały swoje obowiązki. Warto jednak zaznaczyć, że w kolejnych miesiącach nie jest wykluczona nowelizacja przepisów. Aktualny tekst ustawy został przygotowany w oparciu o zalecenia OECD z 2023 r., podczas gdy w czerwcu 2024 r. pojawiła się ich aktualizacja.
Pomimo że czekają nas prawdopodobnie zmiany w treści przepisów (które jednak nie powinny być bardzo znaczące), a dodatkowo raportowanie opodatkowania wyrównawczego jest oddalone w czasie, warto już teraz weryfikować swoje obowiązki na poziomie grupy, a także termin rozpoczęcia stosowania przepisów oraz wstępną wysokość opodatkowania, z jaką grupa może musieć się zmierzyć.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 6 listopada 2024 r. o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych;
Dyrektywa Rady (UE) 2022/2523 z dnia 15 grudnia 2022 r. w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych w Unii.
