W najnowszym wyroku Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że zwrot wydatków za korzystanie z prywatnego pojazdu do celów służbowych przekazany pracownikowi stanowi przychód podlegający opodatkowaniu, choć konkluzja wyroku wydanego miesiąc wcześniej – również przez NSA – była całkowicie odmienna. Niejednolite podejście do kwestii zwrotu wydatków za korzystanie z prywatnego auta do celów służbowych trwa już jednak od wielu lat, co wskazuje na potrzebę wydania przez NSA uchwały w tym zakresie.
NSA nadal bez jednolitego stanowiska
Stanowisko zawarte przez NSA w orzeczeniu z 12 października 2023 r. (sygn. II FSK 397/22) dotyczącym jazd lokalnych, nie jest zaskakujące, ponieważ nie jest to pierwszy tego typu wyrok w tej sprawie. Co do zasady, w większości przypadków NSA stawał na stanowisku, że zwrot wydatków stanowi przychód po stronie pracownika podlegający opodatkowaniu. W przeszłości zdarzały się jednak również wyroki korzystne dla podatników, w których to Sąd stawał na stanowisku, że zwrot wydatków nie stanowi świadczenia podlegającego opodatkowaniu.
Mowa choćby o wyroku NSA z 14 września 2023 r. (sygn. II FSK 397/22), który również dotyczył jazd lokalnych. Sąd przełamał w nim niekorzystne ostatnimi czasy stanowisko dla podatników i uznał, że zwrot wydatków przez pracodawcę nie powoduje powstania przychodu po stronie zatrudnionego. Mogłoby się wydawać, że w związku z tym orzeczeniem nastąpiła zmiana linii orzeczniczej i od tego momentu NSA będzie stawać po stronie podatników, uznając, że tego typu świadczenie nie powinno podlegać opodatkowaniu. Nic bardziej mylnego, ponieważ NSA niespełna po miesiącu ponownie zaprezentował odmienne stanowisko, przychylając się do profiskalnego podejścia organów, które jest jednocześnie niekorzystne dla podatników.
Przedmiot najnowszego wyroku
Najnowszy wyrok NSA dotyczył orkiestry, która zawarła z pracownikami umowę dotyczącą używania prywatnych pojazdów do celów służbowych (przejazdy lokalne). Z tego tytułu pracownikom zwracana była miesięcznie ustalona kwota, tj. ryczałt. Orkiestra zasadniczo traktowała wypłacany ekwiwalent jako podlegający opodatkowaniu i pobierała od niego zaliczki. Niemniej, z uwagi na niejednolite orzecznictwo samego NSA, podmiot zdecydował się na wystąpienie z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej z nadzieją na korzystne rozstrzygnięcie, które oznaczałoby możliwość odzyskania podatku, który orkiestra – jako płatnik – niesłusznie pobrała i odprowadziła tytułem zaliczki na PIT.
Dyrektor KIS stwierdził, że w zaistniałym stanie faktycznym nie doszło do wypłaty ryczałtu zwolnionego z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy o PIT. Wskazany przepis dotyczy sytuacji, w których to zwrot wydatków wynika wprost z przepisów innych ustaw. W rezultacie Dyrektor KIS uznał, że wypłacony ekwiwalent stanowi przychód pracownika na gruncie art. 12 ust. 1 ustawy o PIT.
Orkiestra zaskarżyła wydaną interpretację i wygrała w sądzie I instancji. W wyroku z 11 stycznia 2022 r. (sygn. I SA/PO 818/21) WSA w Poznaniu uznał, że orkiestra, wypłacając pracownikowi ekwiwalent, dokonuje wyłącznie wyrównania poniesionego przez niego uszczerbku na majątku, a świadczenie de facto wykonywane jest na rzecz pracodawcy. W takim wypadku nie można mówić o powstaniu przychodu ze stosunku pracy.
NSA uchylił wyrok WSA w Poznaniu, stając na stanowisku, że wypłacony ekwiwalent stanowi przychód ze stosunku pracy.
Czy to już czas na uchwałę?
Nieczęsto zdarza się, aby NSA w przeciągu niespełna miesiąca zajmował dwa odmienne stanowiska dotyczące tej samej kwestii. To jaskrawy przypadek, ale należy zauważyć, że niejednolite podejście NSA do kwestii konsekwencji podatkowych zwrotu wydatków za korzystanie z prywatnego auta do celów służbowych obserwowane jest już od wielu lat.
Wobec powyższego, należy zwrócić uwagę, że temat już odpowiednio „dojrzał” do tego, aby NSA wydał w tym zakresie stosowną uchwałę, która umożliwi prawidłową realizację obowiązków spoczywających na płatnikach i podatnikach.
Autor: Michał Półtorak
Konsultant w Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe. Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z PIT oraz ZUS. Doświadczenie zawodowe zdobywał w renomowanej spółce doradztwa podatkowego, należącej do tzw. wielkiej czwórki.
W Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe zajmuje się głównie podatkiem dochodowym oraz kwestiami z zakresu ubezpieczeń społecznych.
Absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku
