Ograniczona dostępność nowych samochodów powoduje, że dealerzy starają się pozyskiwać i sprzedawać coraz więcej pojazdów używanych. Potęguje to wątpliwości związane z rozliczaniem transakcji dotyczących tej grupy aut, np. w zakresie wyboru okresu wykazania zakupu i sprzedaży samochodu, którego dostawa jest opodatkowana w systemie marży. Rodzi też pytania choćby o obowiązek zgłaszania takich pojazdów na VAT-26.
W ostatnim czasie otrzymuję od księgowych z firm dealerskich coraz więcej pytań dotyczących samochodów używanych. Część z nich dotyczy obowiązku składania VAT-26 do wszystkich zakupionych pojazdów używanych – nawet tych, które przeznaczone są do dalszej odprzedaży. Aby niepotrzebnie nie trzymać w niepewności, już na wstępie odpowiem, że praktyka polegająca na tym, że dealer w odniesieniu do wszystkich samochodów – również tych używanych, przeznaczonych bezpośrednio do dalszej sprzedaży – składa VAT-26 i prowadzi ewidencję przebiegu, jest bardzo bezpieczna. Nie jest to jednak działanie niezbędne…
Zgłoszenie bezpieczne, ale niewymagane
Temat ten został poruszony w pytaniach i odpowiedziach opublikowanych na stronie Ministerstwa Finansów w 2014 r., gdy wchodziły w życie duże zmiany w zakresie podatku VAT. Pojawiło się wówczas pytanie, czy podmiot, który prowadzi komis samochodowy, jest zobowiązany składać VAT-26 i prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu w odniesieniu do wszystkich samochodów, które nabywa w celu dalszej odprzedaży. Ministerstwo Finansów wskazało, że nie jest to wymagane, biorąc pod uwagę, że są to samochody przeznaczone wyłącznie do odprzedaży.
Jeżeli dealer, w oparciu o odpowiedź Ministerstwa Finansów, przyjmuje taką formułę i nie zgłasza na VAT-26 samochodów przeznaczonych do dalszej odprzedaży, powinien jednak pamiętać, że wtedy przed ewentualnym zakwestionowaniem przez organy podatkowe prawa do pełnego odliczenia VAT dla wydatków związanych z takimi pojazdami, chronią go tylko wewnętrzne procedury, które określają, że pracownicy nie mają możliwości wykorzystania takich samochodów w innych celach, jak tylko do jazd testowych przeprowadzanych z klientem przed sprzedażą konkretnego samochodu. Dealer musi również być w stanie udowodnić, że takie wewnętrzne procedury są przestrzegane.
Jeśli dealer dysponuje więcej niż jednym oddziałem, może również przemieszczać taki samochód, jeśli klient jest zainteresowany dokonaniem zakupu w innej lokalizacji, niż w tej, w której w danej chwili znajduje się pojazd. W związku z tym zakres dopuszczalnych wydatków związanych z takim samochodem (niezgłaszanym na VAT-26) obejmuje również bieżące utrzymanie takiego pojazdu jak zakup paliwa czy wydatki na myjnię. Dealer może również przeprowadzić w takim samochodzie pewne czynności serwisowe, które mają na celu zwiększenie ceny sprzedaży pojazdu. Koszty z tym związane również podlegają pełnemu odliczeniu VAT – bez konieczności zgłaszania na VAT-26 i prowadzenia ewidencji. Kategorycznie zabronione jest natomiast wykorzystywanie tej grupy samochodów na cele niezwiązane z jazdami testowymi, np. wyjazdy do banku, na szkolenia itp.
Procedura VAT-marża. Jaki okres wybrać?
Druga spośród często zgłaszanych wątpliwości dotyczy okresu, w którym należy wykazać transakcję dotyczącą samochodu używanego sprzedawanego w procedurze VAT-marża. Przedstawiciele dealerskich działów księgowości zastanawiają się, czy powinni wykazać to w miesiącu zakupu takiego pojazdu, czy w momencie jego sprzedaży – i jak może wpłynąć na to ewentualne przyjęcie zaliczki na poczet sprzedaży auta.
Przepisy art. 120 ustawy o VAT, które dotyczą sprzedaży towarów w procedurze marży, ale też wyjaśnienia Ministerstwa Finansów zawarte w wydanej broszurze, jak również w pytaniach i odpowiedziach dotyczących nowego JPK, jednoznacznie wskazują, że zakup samochodu, który później sprzedawany jest w procedurze VAT-marża należy uwzględnić w JPK. Obowiązek ten przewidziany jest niezależnie od tego, na podstawie jakiego dokumentu odbędzie się zakup samochodu – czy będzie to faktura z zastosowaniem zwolnienia, czy umowa kupna sprzedaży.
Zarówno zakup, jak i sprzedaż samochodu należy uwzględnić w JPK składanym za miesiąc, w którym następuje sprzedaż samochodu i za który dealer ma obowiązek obliczenia marży. Zakupu samochodu nie należy wykazywać za okres, w którym dokonywany jest zakup. Z wykazaniem zakupu należy wstrzymać się do momentu sprzedaży samochodu, gdy możliwa będzie weryfikacja finalnego poziomu marży.
Kiedy zaś wystąpi obowiązek podatkowy w przypadku przyjęcia zaliczki na poczet dostawy samochodu sprzedawanego w procedurze VAT-marża? Wskazówek w tym zakresie dostarcza wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19 grudnia 2018 r. (C‑422/17). Nie dotyczy on co prawda stricte samochodów używanych, lecz innych czynności opodatkowanych w procedurze VAT marża – usług turystycznych.
Konkluzje wyroku mają jednak bezpośrednie przełożenie na sytuację dealera sprzedającego samochód używany w procedurze marży. Z wyroku Trybunału wynika, że w momencie otrzymania zaliczki dealer wie już najczęściej – po pierwsze – za ile nabył pojazd i – po drugie – jaka będzie finalna cena jego sprzedaży. W praktyce oznacza to, że już na etapie otrzymania zaliczki dealer jest w stanie wyliczyć wysokość marży, jaką uzyska przy tej transakcji (tzw. marża prognozowana). Według TSUE wysokość marży – i podatku, który jej towarzyszy – dealer powinien wyliczyć na bazie marży prognozowanej, czyli szacunków dokonanych w oparciu o koszt zakupu samochodu i przewidywany przychód z tytułu jego sprzedaży. W takim przypadku marża powinna zostać opodatkowana już w momencie pobrania zaliczki – w zakresie, w jakim procentowo marża ta jest w tej zaliczce zawarta.
Autor: Marta Szafarowska
Wykładowca Gekko Taxens Akademia. Specjalizuje się w zakresie szeroko rozumianych zagadnieniach podatkowych spotykanych w branży motoryzacyjnej. Od lat doradza dealerom, importerom i firmom leasingowym, umiejętnie wypracowując praktyczne rozwiązania nawet skomplikowanych problemów. Posiada bogate doświadczenie w doradztwie z zakresu CIT, VAT, PIT i akcyzy.
