Sierpniowy komunikat Ministerstwa Finansów potwierdza to, co już od miesięcy sygnalizowano w różnych wypowiedziach i planach reorganizacyjnych – walka z agresywną optymalizacją podatkową właśnie przeszła z etapu planowania do etapu wykonawczego. Uruchomienie wyspecjalizowanych zespołów analityczno-kontrolnych oznacza początek realnych działań operacyjnych.
Już w artykule „Fiskus wzmacnia działania kontrolne – szczególnie w obszarze cen transferowych” pisaliśmy o tym, że Ministerstwo Finansów zapowiada powołanie wyspecjalizowanych struktur i zmianę podejścia do kontroli – z szerokich i rozproszonych działań na bardziej precyzyjne i ukierunkowane na skuteczność, oparte na danych i analizie ryzyka. Najnowsze informacje potwierdzają, że tamte zapowiedzi nie pozostały jedynie deklaracją – zespoły kontrolne zostały uruchomione i rozpoczęły realne działania.
Nowe struktury funkcjonujące w ramach Krajowej Administracji Skarbowej mają zajmować się identyfikacją i weryfikacją nieprawidłowości podatkowych o charakterze strukturalnym. W przeciwieństwie do dotychczasowych praktyk, nacisk został położony na selektywność i jakość działań – celem jest efekt budżetowy, a nie statystyka dotycząca liczby przeprowadzonych kontroli.
Nowe zespoły już rozpoczęły pracę, a ich działania mają być ukierunkowane m.in. na wykrywanie i eliminowanie konstrukcji służących do transferowania dochodów poza Polskę. Ministerstwo otwarcie mówi o szczególnym nacisku na transakcje i struktury skutkujące obniżeniem efektywnej stawki opodatkowania, zwłaszcza jeśli brakuje im wyraźnego uzasadnienia gospodarczego.
Ceny transferowe pod szczególnym nadzorem
Choć komunikat MF nie wskazuje bezpośrednio branż ani konkretnych typów podmiotów, które znajdą się na celowniku organów, w świetle dotychczasowych praktyk kontrolnych i zapowiedzianej specjalizacji można zakładać, że działania będą skupione m.in. na strukturach grupowych, w których kluczową rolę odgrywają przepływy oparte na usługach niematerialnych, opłatach licencyjnych oraz transakcjach z podmiotami zagranicznymi. Właśnie w takich układach najczęściej pojawiają się wątpliwości co do zgodności z zasadą ceny rynkowej oraz rzeczywistego przebiegu transakcji.
Istotnym elementem nowej struktury jest Centrum Kompetencyjne, które powstało w Małopolskim Urzędzie Celno-Skarbowym w Krakowie. Do jego zadań należy m.in. opracowywanie narzędzi analitycznych oraz klasyfikacja obszarów podwyższonego ryzyka podatkowego – w tym również w zakresie cen transferowych. Ośrodek ma wspierać działania kontrolne w najbardziej złożonych sprawach, zapewniając jednolitą metodykę oceny wybranych mechanizmów optymalizacyjnych.
Nowa rzeczywistość podatkowa
Administracja skarbowa wdraża nowy model nadzoru oparty na selekcji według profili ryzyka i zaawansowanej analizie danych. Zmienia się nie tylko sposób prowadzenia kontroli, ale też kryteria, według których typowane są podmioty. Warto uwzględnić tę zmianę przy ocenie własnych struktur – również tych, które dotąd nie budziły zastrzeżeń. Odpowiednio wczesna identyfikacja potencjalnych obszarów ryzyka może ograniczyć skutki ewentualnej weryfikacji i ułatwić obronę przyjętego modelu działania.
Autor: Michał Starachowski
