Wbrew wcześniejszym zapowiedziom Ministerstwa Finansów, a także opublikowanemu w listopadzie projektowi nowelizacji ustawy o VAT, obligatoryjne korzystanie z Krajowego Systemu e-Faktur nie będzie obowiązkowe od 1 stycznia 2024 r., a od 1 lipca 2024 r. Resort finansów zakomunikował, że odroczenie obowiązkowego e-fakturowania to efekt postulatów zgłaszanych m.in. przez przedsiębiorców i księgowych. Zmienić ma się jednak nie tylko harmonogram wprowadzania KSeF, ale też niektóre założenia dotyczące jego funkcjonowania.
Przesunięcie terminu obowiązkowego stosowania KSeF na 1 lipca 2024 r. ma dotyczyć większości przedsiębiorców, ale niektórych ten wymóg obejmie jeszcze później, bo 1 stycznia 2025 r. Ten termin ma się odnosić do podatników zwolnionych podmiotowo z VAT, a także podatników wykonujących wyłącznie usługi (bądź dostawy) zwolnione z VAT.
Dokumenty dla konsumentów poza KSeF
Z projektu ustawy opublikowanego 30 listopada 2022 r. wynikało, że obligatoryjne e-fakturowanie będzie obejmowało co do zasady wszystkie czynności, które obecnie wymagają udokumentowania fakturą wystawioną zgodnie z przepisami ustawy o VAT, a więc nie tylko krajowe dostawy towarów i świadczenie usług dokonywane pomiędzy przedsiębiorcami, ale też na rzecz organów publicznych bądź konsumentów. Zgodnie z najnowszą zapowiedzią Ministerstwa Finansów faktury konsumenckie (B2C) nie zostaną w ogóle objęte KSeF. Wyłączone z e-fakturowania zostaną również bilety spełniające funkcję faktury, np. kolejowe, a także paragony za przejazd płatnymi autostradami.
Wspomniany projekt ustawy przewiduje również m.in., że udostępnione zostanie narzędzie informatyczne, które będzie pozwalało na dostarczanie nabywcom paragonów fiskalnych w postaci elektronicznej. Trudno na ten moment stwierdzić, czy plany w tym zakresie uległy zmianie, niemniej – jak wynika z komunikatu Ministerstwa Finansów – faktury z kas fiskalnych i faktury uproszczone będą mogły być wystawiane w dotychczasowej formie do 31 grudnia 2024 r.
Co istotne, jak wynika z doniesień dotyczących organizowanego przez Ministerstwo spotkania z cyklu „Dialog z Biznesem”, nie jest jeszcze przesądzony los tzw. propozycji faktury korygującej, czyli instytucji mającej zastąpić noty korygujące (obecny projekt przewiduje, że w przypadku stosowania KSeF nie będzie możliwości wystawiania tego rodzaju dokumentów). Tzw. propozycja faktury korygującej miała stanowić alternatywny sposób korygowania pomyłek, które nie wpływają na wartość netto faktury i kwotę podatku. Zgodnie z projektem nabywcy mieli uzyskać możliwość wystawienia propozycji faktury korygującej, która byłaby udostępniania poprzez KSeF, w celu wystawienia korekty przez dostawcę. Niewykluczone jednak, że regulacje dotyczące propozycji faktury korygującej ostatecznie nie wejdą w życie, przy czym – jak wynika z doniesień – nie wyklucza to likwidacji not korygujących.
Co w przypadku awarii?
Z nowego stanowiska resortu finansów można dowiedzieć się również, jak ma wyglądać planowana ścieżka postępowania w przypadkach, gdy dojdzie do awarii KSeF, która będzie uniemożliwiała podatnikowi wystawienie faktury z wykorzystaniem systemu, przy czym będzie to problem leżący po stronie podatnika, nie zaś awaria systemu formalnie ogłaszana przez resort finansów. Z zapowiedzi wynika, że wówczas możliwe ma być wystawienie faktury w trybie offline, ale konieczne będzie jej przesłanie do KSeF w ciągu 24 godzin. W takich przypadkach data wystawienia będzie ustalana w oparciu o datę wskazaną w polu P_1, co ma o tyle istotne znaczenie, że zgodnie z pytaniami i odpowiedziami dotyczącymi KSeF publikowanymi na stronie Ministerstwa Finansów, w normalnych okolicznościach będzie przyjmowało się, że faktura została wystawiona w dniu jej przesłania do KSeF – nawet, jeśli sprzedawca w polu P_1 wskaże inną datę.
Jeśli jednak podatnik borykający się z awarią nie prześle faktury w wyznaczonym czasie dodatkowym, prawdopodobnie narazi się na sankcje. W tym obszarze jednak również planowane są zmiany. Kary mają zostać zliberalizowane i stosowane dopiero od 1 stycznia 2025 r., co oznaczałoby, że przez pierwsze 6 miesięcy obligatoryjnego stosowania KSeF Ministerstwo Finansów planuje stosować swoistą taryfę ulgową wobec podatników.
Warto przypomnieć, że projekt ustawy z 30 listopada 2022 r. przewiduje, że karą pieniężną mają zostać objęte przypadki, gdy podatnicy nie wystawią faktury przy użyciu KSeF, a także – w okresie awarii Systemu – wystawią fakturę elektroniczną niezgodnie z udostępnionym wzorem lub nie dopełnią przewidzianych w ustawie terminów. W takich okolicznościach obecny projekt przewiduje możliwość nałożenia sankcji w wysokości do 100% kwoty podatku VAT wykazanego na fakturze (a w przypadku faktur bez wykazanego VAT – karę w wysokości maksymalnie 18,7% kwoty należności ogółem wynikającej z faktury). Dodatkowo, zgodnie z projektem, w przypadku niewystawienia e-faktury kara nie będzie mogła być mniejsza niż 1000 zł, a w przypadku spóźnienia z jej dostarczeniem do KSeF – 500 zł. Na to, by dowiedzieć się, w jaki sposób zostaną zmienione sankcje, należy jednak poczekać przynajmniej do publikacji przez Ministerstwo nowego projektu ustawy.
Co z fakturami wystawianymi przed dostawą?
Ministerialny komunikat (ani inne doniesienia, które dotyczą spotkania z biznesem) nie odnosi się natomiast do – zapisanej w najnowszym (listopadowym) projekcie ustawy – kontrowersyjnej zmiany, za sprawą której miałoby nastąpić niemal całkowite zniesienie możliwości wystawiania faktur przed dokonaniem dostawy towarów (bądź wykonaniem usługi), a także przed otrzymaniem zaliczki. Zgodnie z projektem, taka możliwość będzie dotyczyć wyłącznie bardzo zawężonego katalogu dostaw i świadczonych usług (w uzasadnieniu wskazano, że łatwość dostępu do e-faktur w KSeF spowoduje też, że faktury wystawione przed faktycznym dokonaniem transakcji staną się nieistotne i zbędne, ale faktycznym uzasadnieniem tej zmiany jest chęć jak największego skorelowania zawartości KSeF i składanych przez podatników JPK).
Do czasu publikacji nowego projektu ustawy wprowadzającej KSeF trudno jednak przewidywać, które z planowanych rozwiązań wejdą ostatecznie w życie. Kiedy to nastąpi? Trudno powiedzieć. Z wcześniejszych zapowiedzi wynikało, że projekt zmian do ustawy o VAT, związany z wdrożeniem obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), miał zostać przyjęty w I kwartale 2023 r. Można spodziewać się jednak, że ustawodawca nie będzie szczególnie skory do kolejnych zmian w harmonogramie wprowadzania obligatoryjnego korzystania z KSeF, ponieważ zgodnie z decyzją wykonawczą Rady (UE) 2022/1003 z 17 czerwca 2022 r., Polska została upoważniona do stosowania szczególnego środka, jakim jest obowiązek fakturowania elektronicznego w odniesieniu do wszystkich transakcji dokonywanych przez podatników, jedynie w okresie od 1 stycznia 2024 r. do 31 grudnia 2026 r. Wyrażenie przez Radę zgody na przedłużenie stosowania tego rozwiązania jest możliwe, ale wówczas Polska będzie musiała złożyć sprawozdanie, z którego będzie wynikać ocena Krajowego Systemu e-Faktur.
Autor: Marta Szafarowska
Wykładowca Gekko Taxens Akademia. Specjalizuje się w zakresie szeroko rozumianych zagadnieniach podatkowych spotykanych w branży motoryzacyjnej. Od lat doradza dealerom, importerom i firmom leasingowym, umiejętnie wypracowując praktyczne rozwiązania nawet skomplikowanych problemów. Posiada bogate doświadczenie w doradztwie z zakresu CIT, VAT, PIT i akcyzy.
