Nie 1 stycznia 2023 r., a 1 stycznia 2024 r. mają wejść w życie zmiany w zakresie transakcji, za które płatności należy dokonać za pośrednictwem rachunku płatniczego. To efekt uchwalonej w sierpniu ustawy o zmianie ustawy o kredycie hipotecznym. Oznacza to, że jeszcze co najmniej przez kilkanaście miesięcy przedsiębiorcy będą mogli dokonywać płatności przy użyciu gotówki za transakcje do wartości 15 tys. zł. Co istotne, przez ten czas przepisy nie będą też zawierać regulacji dotyczącej maksymalnej wartości transakcji, którą w sposób gotówkowy będą mogli opłacić konsumenci.
Początkowo zmiany w zakresie limitów wartości transakcji, za które płatności należy dokonać za pośrednictwem rachunku płatniczego, miały zacząć obowiązywać już od 1 stycznia 2022 r. Modyfikacje dotychczas obowiązujących zasad miały zostać wprowadzone za sprawą nowelizacji ustawy o PIT i CIT z 29 października 2021 r., czyli tzw. Polskiego Ładu 1.0.
Jak miało być?
Zgodnie z uchwalonymi wówczas przepisami, zmienić się miały zasady regulowania należności za transakcje zawierane zarówno pomiędzy przedsiębiorcami, jak i pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami. W przypadku relacji B2B, czyli transakcji pomiędzy przedsiębiorcami, nowelizowana treść art. 19 ustawy o CIT, przewidywała, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności powinno nastąpić za pośrednictwem rachunku płatniczego, gdy jednorazowa wartość transakcji – bez względu na liczbę wynikających z niej płatności – przekracza 8 tys. zł (zamiast obowiązującego wcześniej limitu 15 tys. zł). Naruszenie tego przepisu wiązałoby się z brakiem możliwości zaliczenia wydatku do kosztów podatkowych w części, w której płatność została dokonana z pominięciem rachunku płatniczego.
W ubiegłym roku przyjęto również zmiany, które do dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego zobowiązywały również konsumentów. Zgodnie z art. 7b – dodanym do ustawy o prawach konsumenta – taka konieczność ma pojawić się w przypadku transakcji (również bez względu na liczbę wynikających z niej płatności) przekraczających 20 tys. zł lub równowartość tej kwoty. W tym przypadku sankcje za niedopełnienie tego obowiązku grożą przyjmującemu płatność. Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 22 ustawy o PIT i analogicznym art. 12 ust. 1 pkt 16 z ustawy o CIT, przychodem sprzedawcy byłaby kwota płatności dotyczącej transakcji, która została otrzymana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, co de facto oznacza – po stronie sprzedawcy – konieczność dwukrotnego wykazania przychodu, jeśli zdecyduje się on na przyjęcie zapłaty w gotówce od konsumenta za transakcję przekraczającą wartość (bądź równowartość) 20 tys. zł.
A jak (ostatecznie?) będzie?
Zanim powyższe przepisy zaczęły obowiązywać, 17 grudnia 2021 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano przepisy tzw. tarczy antyinflacyjnej, czyli ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej, która nie tylko czasowo obniżyła stawki akcyzy od paliw i energii elektrycznej, ale też odroczyła – do 1 stycznia 2023 r. – wejście w życie regulacji dotyczących transakcji, w przypadku których płatności należy dokonać za pośrednictwem rachunku płatniczego.
Wszystko wskazuje na to, że omawiane regulacje nie wejdą w życie również od 1 stycznia 2023 r., ponieważ 17 sierpnia 2022 r. opublikowano ustawę o zmianie ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami oraz ustawy o zmianie ustawy o PIT, CIT oraz niektórych innych ustaw, za której projekt odpowiadało Ministerstwo Sprawiedliwości. Wersja ustawy skierowana do Sejmu zawierała rozwiązania skierowane do kredytobiorców, ale złożona na późniejszym etapie poprawka umożliwiła właśnie kolejne odroczenie zmian dotyczących transakcji, których nie można uregulować przy użyciu gotówki.
Finalna wersja ustawy zakłada, że zmiany w zakresie transakcji, za które płatność musi zostać uregulowana za pośrednictwem rachunku płatniczego, wejdą w życie 1 stycznia 2024 r.
Jest jeszcze ustawa o usługach płatniczych
Warto również przypomnieć, że w ubiegłym roku procedowano jeszcze jeden pakiet zmian dotyczących regulowania płatności za transakcje. Ustawa o usługach płatniczych z 17 września 2021 r. przewiduje, że nie można uzależniać zawarcia z konsumentem umowy o świadczenie usługi lub umowy sprzedaży towaru od dokonania zapłaty w formie bezgotówkowej ani odmówić przyjęcia zapłaty od konsumenta znakami pieniężnymi emitowanymi przez NBP, w odniesieniu do jednorazowej transakcji o wartości wyznaczanej przez wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z zysku w III kw. roku poprzedniego, ogłoszonego przez prezesa GUS. W praktyce – aktualnie – oznacza to zobowiązanie sprzedawców do przyjmowania zapłaty w gotówce za transakcje do kwoty 5 822,99 zł.
Autor: Marta Szafarowska
Wykładowca Gekko Taxens Akademia. Specjalizuje się w zakresie szeroko rozumianych zagadnieniach podatkowych spotykanych w branży motoryzacyjnej. Od lat doradza dealerom, importerom i firmom leasingowym, umiejętnie wypracowując praktyczne rozwiązania nawet skomplikowanych problemów. Posiada bogate doświadczenie w doradztwie z zakresu CIT, VAT, PIT i akcyzy.