To, jakich dokumentów będzie potrzebował dealer w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy samochodów, zależeć będzie m.in. od tego, w jaki sposób pojazdy zostaną przetransportowane za granicę, a także od tego, czy przedmiotem transakcji będą auta nowe czy używane. We wszystkich przypadkach konieczna będzie faktura dokumentująca sprzedaż samochodów, która w praktyce pełni również rolę specyfikacji. Istotna może okazać się również korespondencja z nabywcą pojazdów, a także pozyskane od niego oświadczenie.
Wątpliwości dealerów związane ze sprzedażą samochodów (nowych lub używanych) za granicę – w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów – wynikają przede wszystkim ze swego rodzaju dwutorowości, wynikającej z równoległego istnienia rozporządzenia wykonawczego do Dyrektywy UE w sprawie VAT oraz przepisów polskiej ustawy o VAT. W praktyce realizacja wszystkich wymogów przewidzianych przez wspomniane rozporządzenie jest w wielu przypadkach niemożliwa. Brak ich spełnienia nie oznacza jednak, że dealer traci prawo do zastosowania stawki 0% do dokonywanych dostaw wewnątrzwspólnotowych.
Poniżej znajdują się wskazówki w zakresie niezbędnych lub zalecanych dokumentów potrzebnych dla dostaw realizowanych w 4 różnych wariantach: wywozu pojazdu na lorze (przez dealera, który zleca transport przewoźnikowi), wywozu na lorze (należącej do dealera lub nabywcy pojazdu), wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych pojazdów (na kołach) oraz wewnątrzwspólnotowej dostawy samochodów używanych (na kołach). Zanim jednak przejdziemy dalej, warto przypomnieć, że w przypadku samochodów używanych z WDT będziemy mieć do czynienia, jeśli nabywca jest zarejestrowanym podatnikiem VAT i dostawa nie jest objęta procedurą VAT marża, zaś w przypadku samochodów nowych – w drodze wyjątku – WDT występuje niezależnie od statusu nabywcy.
1. WDT – wywóz samochodów na lorze (przez dealera, który zleca to przewoźnikowi):
W każdym z rozpatrywanych modeli sprzedaży kluczowy będzie art. 42 ustawy o VAT, który określa zakres dokumentów wymaganych dla zastosowania stawki 0%. Oprócz takich, które dealer posiada w przypadku każdej transakcji, czyli specyfikacji pojazdów oraz faktur dokumentujących ich sprzedaż, kluczowy dla zastosowania wspomnianej stawki będzie dokument przewozowy CMR, który potwierdza odbiór pojazdów za granicą, czyli w miejscu dostawy docelowej (ewentualnie pod adresem pośrednika, który działa w imieniu i na rzecz finalnego klienta z zagranicy). Przy czym w przypadku odbioru pojazdów przez zagranicznego pośrednika organy podatkowe mogą wymagać udowodnienia, że pośrednik ten działa na zlecenie ostatecznego nabywcy (np. przedstawienia stosownych pełnomocnictw).
Dodatkowa dokumentacja, która potwierdza, że samochody trafiły za granicę, to przede wszystkim: korespondencja z odbiorcą końcowym bądź pośrednikiem oraz – wskazane już – ewentualne pełnomocnictwa, które pośrednik z zagranicy uzyskał od swoich zleceniodawców – w imieniu których działa (faktura jest przez dealera wystawiana nie na pośrednika, ale odbiorcę ostatecznego). W celu rozstrzygnięcia jakichkolwiek wątpliwości bądź w przypadku, gdyby brakowało kluczowych dokumentów (np. CMR), sugeruję także pozyskanie skanów dowodów rejestracyjnych, potwierdzających, że pojazdy zostały zarejestrowane poza granicami Polski.
2. WDT – wywóz pojazdów na lorze (należącej do dealera bądź nabywcy z zagranicy)
W takiej sytuacji – oprócz faktur i specyfikacji pojazdów (co w praktyce może być jednym i tym samym) – dealer powinien zadbać o dodatkowy dokument, który określa rodzaj środka transportu, za pomocą którego następuje transport aut za granicę, oraz jego numer rejestracyjny. Powinien on zawierać również: dane dostawcy (dealera) oraz nabywcy oraz adres, na który mają zostać dostarczone auta. Ważne jest również uzyskanie potwierdzenia odbioru pojazdów w miejscu docelowym (lub przez pośrednika). W tym celu niezbędne będzie podpisanie oświadczenia przez podmiot, który dokonuje tego odbioru, i odesłanie go dealerowi.
3. WDT nowych środków transportu – wywóz przez nabywcę bez użycia innego środka transportu (nowy samochód wyjeżdża na własnych kołach)
W tej formule klient z zagranicy (bądź przedstawiciel pośrednika z zagranicy) przyjeżdża do Polski i dokonuje wywozu pojazdu na kołach – albo już na zagranicznych tablicach rejestracyjnych, albo na polskim tymczasowym dowodzie rejestracyjnym. Warto jednak zaznaczyć, że w tym ostatnim przypadku nie jest możliwe uzyskanie zwrotu podatku akcyzowego. Aby zastosować stawkę 0% VAT dla takiej dostawy, dealer – oprócz faktury i specyfikacji – będzie musiał zadbać o tzw. dokument wywozu zawierający dane, które umożliwią identyfikację dealera (jako dostawcy) oraz nabywcę nowego środka transportu. Oprócz tego powinna zostać w nim wskazana data dostawy pojazdu, a pod dokumentem powinny znaleźć się podpisy – zarówno dostawcy, jak i nabywcy.
W dokumentacji dealera musi znaleźć się oświadczenie nabywcy o wywozie nowego środka transportu poza terytorium Polski w terminie 14 dni od dnia dostawy, a także ślad o pouczeniu nabywcy o skutkach niewywiązania się z tego obowiązku. To bardzo istotne, ponieważ art. 42 ustawy o VAT przewiduje, że w sytuacji gdy nabywca nie wywiąże się z obowiązku wywozu tego samochodu w ciągu 14 dni od dostawy, to na nim, czyli nabywcy, spoczywa obowiązek rozliczenia podatku VAT należnego z tytułu dostawy tego samochodu. Oznacza to, że przekroczenie terminu 14-dniowego wiąże się z ryzykiem nie dla dealera – jako dostawcy – ale właśnie dla nabywcy pojazdu. Z tego względu w tym wyjątkowym przypadku, jakim jest sprzedaż nowych pojazdów, które są wywożone przez nabywcę bez użycia innego środka transportu, dane z wystawionej przez dealera faktury powinny być wysłane do Biura Wymiany Informacji Podatkowych w Koninie.
4. WDT używanego środku transportu – wywóz przez nabywcę bez użycia innego środka transportu (używany samochód wyjeżdża na własnych kołach)
Wśród dealerów coraz częściej zdarzają się przypadki sprzedaży używanych samochodów do klientów firmowych z Unii Europejskiej (a więc podatników VAT zarejestrowanych w innych krajach UE), które również opuszczają plac dealera na własnych kołach. Co ciekawe, w przywoływanym już art. 42 ustawy o VAT brakuje przepisu, który odnosiłby się wprost do takiej sytuacji. W takim przypadku sugeruję dealerom zgromadzenie możliwie największej liczby dokumentów, które mogą służyć potwierdzeniu wywozu towarów za granicę. Z pewnością będzie to faktura sprzedaży samochodu, potwierdzenie otrzymanej płatności i korespondencja z kontrahentem. Wskazane może być także oświadczenie nabywcy, potwierdzające, że towar dojechał na miejsce. Dodatkowym argumentem – rozstrzygającym fakt wywozu auta za granicę – będzie skan zagranicznego dowodu rejestracyjnego.
Autor: Marta Szafarowska
Wykładowca Gekko Taxens Akademia. Specjalizuje się w zakresie szeroko rozumianych zagadnieniach podatkowych spotykanych w branży motoryzacyjnej. Od lat doradza dealerom, importerom i firmom leasingowym, umiejętnie wypracowując praktyczne rozwiązania nawet skomplikowanych problemów. Posiada bogate doświadczenie w doradztwie z zakresu CIT, VAT, PIT i akcyzy.
