Projekt z 4 sierpnia 2025 roku ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa jest zaktualizowaną wersją projektu przedstawionego w marcu tego roku. Przewiduje on zupełne przemodelowanie dotychczasowych przepisów o schematach podatkowych. Jeśli zostanie uchwalony, podatnicy będą mogli zapomnieć o obowiązku raportowania schematów krajowych. Zniknie też obowiązek posiadania wewnętrznej procedury MDR, złagodzone zostaną też sankcje.
Koniec z raportowaniem schematów krajowych
Najważniejsza zmiana wynikająca z nowelizacji to wyeliminowanie raportowania schematów krajowych. W ordynacji pozostaną wyłącznie schematy transgraniczne.
Dodatkowo, projekt przewiduje usunięcie innych szczególnych cech rozpoznawczych oraz ogólnych cech rozpoznawczych, które nie występowały w Dyrektywie DAC6. Nadal jednak ogólne cechy rozpoznawcze będą powiązane z tzw. kryterium głównej korzyści, podczas gdy szczególne cechy rozpoznawcze nie będę wymagały spełnienia tego warunku.
Ponieważ raportowane będą tylko schematy transgraniczne, nie będzie już w ustawie definicji oraz kryterium kwalifikowanego korzystającego, którego spełnienie warunkowało dotychczas raportowanie schematów krajowych.
Pożegnanie ze „wspomagającym”
Głównym celem nowelizacji jest dostosowania krajowych przepisów do treści Dyrektywy. Pierwotnie uchwalone przepisy w znacznym stopniu wykraczały poza regulacje unijne, co prowadziło do narastających wątpliwości i nadmiernego, zbędnego raportowania.
Od 2026 r. siatka pojęć rozdziału 11a ordynacji będzie tożsama z Dyrektywą. W efekcie wyeliminowana zostanie m.in. rola wspomagającego, a zdefiniowane na nowo „czynności wspomagające” przejmie promotor. Będziemy mieli zatem do czynienia wyłącznie z dwoma rodzajami uczestników uzgodnienia – promotorem i korzystającym.
Brak obowiązku posiadania wewnętrznej procedury
Kolejną istotną zmianą wynikają z nowelizacji jest uchylenie obowiązku posiadania procedury wewnętrznej MDR. Kształt dotychczasowych przepisów powodował, że w istocie bardzo duże grono przedsiębiorców, spełniające określone limity kwotowe, czuło się zobowiązanymi do wdrożenia procedury i jej przestrzegania (pod groźbą drakońskich kar). Powodowało to istotne zamieszanie wśród przedsiębiorców, co do których można mieć wątpliwości, czy w ogóle powinni byli być adresatami takiego wymogu.
Szczęśliwie jednak obowiązek posiadania wewnętrznej procedury najprawdopodobniej zostanie uchylony od 1 stycznia 2026 r., a wraz z nim – wielomilionowe sankcje za jej brak lub nieprzestrzeganie.
Łagodniejsze sankcje, ale i nowe kary
Równolegle, projektodawca przewidział:
- zmniejszenie kar za nieprzekazanie informacji z 720 do 240 stawek dziennych (za niewykonanie obowiązków);
- wprowadzenie sankcji za przekazanie informacji po terminie (penalizowaną karą 120 stawek dziennych grzywny);
- wprowadzenie kary za przekazywania MDR-3 po terminie, tj. informacji o stosowaniu schematu podatkowego;
- uchylenie penalizacji nieprzekazywania danych do raportowania i niewystępowania z pismem o przekazanie oświadczenia z zakresu MDR (wynikające z obecnego art. 80f § 3 pkt 2 i 4 KKS).
Koniec z interpretacjami indywidualnymi
Przez kilka początkowych lat obowiązywania przepisów o MDR, Dyrektor KIS regularnie odmawiał wydawania interpretacji indywidualnych w zakresie raportowania schematów. Ostatecznie, sądy stanęły po stronie wnioskodawców i fiskus został zmuszony do rozstrzygania w sprawach pytań promotorów czy korzystających.
Sytuacja prawdopodobnie ulegnie zmianie, ponieważ projekt przewiduje, że od 2026 r. do ordynacji podatkowej wprost zostanie wprowadzone wyłączenie możliwości wydawania interpretacji indywidualnych w zakresie raportowania MDR.
MDR-3? Tylko raz do roku
Ten rodzaj informacji przekazywanej do Szefa KAS zawiera informację o skorzystaniu w danym okresie rozliczeniowym ze schematu podatkowego. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, MDR-3 jest składany w terminie wysyłki deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym korzystający zastosował schemat wywołujący skutki w danym podatku. Prowadziło to do istotnych wątpliwości w zakresie raportowania MDR-3, w szczególności w przypadkach, gdy np. brak było typowego okresu rozliczeniowego.
Od 2026 r. we wszystkich przypadkach MDR-3 będzie raportowany raz do roku. Dodatkowo, przewidziano możliwość złożenia MDR-3 przez pełnomocnika.
Zmiany dotyczące zawodów zaufania publicznego
W wyniku orzecznictwa TSUE, ustawodawca zdecydował się na usunięcie obowiązku raportowania przez promotorów zobowiązanych do zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej. Zgodnie z projektem doradcy podatkowi, adwokaci, radcy prawni i rzecznicy patentowi zamiast raportować do Szefa KAS, będą zobowiązani do przekazania informacji klientowi o konieczności zrealizowania przez niego tego obowiązku.
Za tymi zmianami będzie szła także techniczna modyfikacja zakresu informacji zawartych w MDR-1, MDR-4 oraz likwidacji MDR-2.
Zmiany korzystne, ale wymagające uwagi
Projekt przewiduje, że nowe przepisy zaczną obowiązywać w 2026 r. Nowelizacja zawiera także liczne przepisy przejściowe, które trzeba mieć na względzie w kontekście analizowania obowiązków raportowania, w szczególności na początku 2026 r.
Projektowane zmiany należy ocenić jako pożądane i zasadne. Jak każda zmiana, wymaga ona jednak przeanalizowania pod kątem aktualnej praktyki wśród przedsiębiorców i dostosowania wewnętrznych regulacji do nowej treści przepisów. Dotyczy to w szczególności podmiotów, które posiadają wewnętrzną procedurę MDR. Z ich perspektywy warto przeanalizować, czy pomimo uchylenia obowiązku jej posiadania, rzeczywiście istnieje potrzeba całkowitego wyeliminowania wypracowanej praktyki. Wydaje się, że zasadniejsze jest dostosowanie dokumentacji do nowych, prostszych przepisów i przekazanie pracownikom zaangażowanym w weryfikację obowiązków MDR wiedzy o nowych zasadach realizacji ich obowiązków.
We wszystkich powyższych aspektach, jesteśmy gotowi do wsparcia Państwa firm w dostosowaniu się do nowych wymogów.
Autor:
