Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok, w którym potwierdził obowiązek aktualizacji informacji VAT-26 w przypadku sprzedaży samochodów przeznaczonych wyłącznie do celów działalności. Mimo to dealerzy, którzy do tej pory aktualizacji w takich sytuacjach nie składali, nie powinni mieć większych powodów do obaw.
Dealerskie działy księgowości od wielu lat mierzą się z dylematem, dotyczącym zasadności aktualizowania formularza VAT-26 w przypadku sprzedaży (a więc zaprzestania również użytkowania) samochodu, dla którego wcześniej złożono VAT-26 i prowadzono ewidencję przebiegu. Do tej pory zasadność takiego działania wskazywały jedynie organy podatkowe w niektórych wydawanych przez siebie interpretacjach indywidualnych lub lokalne urzędy skarbowe w ramach bardziej lub mniej formalnych kontaktów z podatnikami.
Osobiście od wielu lat uważam, że sprzedaż samochodu nie jest podstawą do aktualizacji VAT-26, ponieważ sprzedaż auta jest – sama w sobie – jednym ze sposobów (w zasadzie podstawowym) wykorzystania go do celów prowadzonej działalności – na gruncie przepisów czynność ta jest zrównana z wykorzystaniem dla potrzeb działalności gospodarczej w pozostałym okresie korekty VAT. I choć uważam, że wspomniany we wstępie wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie jest prawidłowy, to jednocześnie nie sposób zaprzeczyć, że on istnieje.
Dwa zwroty akcji
Sprawa, której finał stanowi wyrok NSA (I FSK 1049/18), rozpoczęła się od wniosku o interpretację, o którą wystąpił jeden z dealerów. Interesowało go między innymi to, czy istnieje możliwość pełnego odliczenia VAT-u od zakupu i późniejszych wydatków eksploatacyjnych związanych z samochodami demonstracyjnymi – bez konieczności prowadzenia ewidencji i dokonywania zgłoszenia na VAT-26. Dealer spytał również, czy w przypadku sprzedaży samochodów, dla których wcześniej złożył informację VAT-26, będzie on zobowiązany do jej aktualizacji. Organ zakwestionował prawo do zastosowania pełnego odliczenia dla aut demonstracyjnych bez prowadzenia ewidencji, a dodatkowo zaznaczył, że najpóźniej w dniu ich sprzedaży, stosownie do art. 86a ust. 14 ustawy o VAT, dealer będzie zobowiązany do dokonania aktualizacji informacji VAT-26.
Dealer zaskarżył wydaną interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, wskazując, że sprzedaż pojazdu samochodowego demonstracyjnego nie stanowi zmiany sposobu jego wykorzystania i wobec tego nie jest on zobowiązany do dokonania aktualizacji formularza VAT-26 w odniesieniu do samochodów, które służyły wyłącznie prowadzeniu działalności gospodarczej, a następnie zostały sprzedane.
WSA w Warszawie uznał skargę za zasadną! W wyroku o sygnaturze III SA/Wa 404/1 Sąd nie zgodził się z organem podatkowym m.in. w tym, że przy sprzedaży pojazdów dochodzi do „zmiany wykorzystywania pojazdu” w rozumieniu art. 86a ust. 14 ustawy o VAT. Sąd uzasadnił, że sprzedaż składnika majątku podatnika, czyli samochodu demonstracyjnego, stanowi – z natury rzeczy – wykorzystanie takiego składnika do działalności gospodarczej.
Organ podatkowy nie dał jednak za wygraną i złożył skargę kasacyjną. Tu nastąpił kolejny zwrot akcji, ponieważ NSA uznał ją za uzasadnioną. W uzasadnieniu Sąd wskazał między innymi, że obowiązek aktualizacji informacji VAT-26 dotyczy sytuacji, w których samochód wykorzystywany dotychczas wyłącznie do celów działalności, miałby uzyskać przeznaczenie mieszane lub miałby w ogóle przestać być wykorzystywany do działalności. Według NSA w momencie sprzedaży takiego pojazdu przestaje on być wykorzystywany do celów działalności gospodarczej i od tego momentu ustaje prawo podatnika do odliczenia podatku VAT, o czym stosowny organ musi zostać powiadomiony.
Ograniczone ryzyko
wyroku NSA nadal uważam, że sprzedaż samochodu jest tożsama z wykorzystaniem go w 100 procentach do działalności gospodarczej, gdyż na to wskazują przepisy, zrównujące tę czynność z wykorzystaniem samochodu wyłącznie do działalności gospodarczej, również w pozostałym okresie korekty VAT w odniesieniu do danego samochodu. Należy się jednak zastanowić, jakie działania podjąć w związku ze wspomnianym orzeczeniem. Czy w sytuacji, gdy dotąd dealer nie składał aktualizacji VAT-26 w przypadku sprzedaży samochodu, powinien teraz złożyć aktualizacje za lata poprzednie wraz z zawiadomieniem o czynnym żalu? Moim zdaniem niekoniecznie, a już na pewno – nie z czynnym żalem. Należy zwrócić uwagę, że wcześniejszy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie był pozytywny dla podatnika i potwierdzał jego stanowisko w zakresie braku konieczności aktualizowania informacji VAT-26 w przypadku sprzedaży samochodu wykorzystywanego wyłącznie dla celów działalności gospodarczej. Trudno zatem doszukiwać się winy innych dealerów, którzy w takich sytuacjach nie aktualizowali VAT-26, więc składanie przez nich czynnego żalu nie będzie konieczne. Z tego samego powodu uważam również, że niezbędne nie będzie też składanie aktualizacji informacji VAT-26 dla samochodów, które zostały sprzedane w przeszłości.
Ryzyko wynikające z braku takiej aktualizacji uważam za bardzo ograniczone. Tym bardziej, że w razie ewentualnych sporów z organami podatkowymi, można powołać się choćby na wspomniany wyrok WSA, który jest dowodem na to, że podejście sądów w zakresie tego, czy sprzedaż samochodu wykorzystywanego wyłącznie do celów działalności jest uzasadnioną przesłanką do aktualizowania informacji VAT-26, nie było jednolite, co z kolei powinno chronić podatnika przed potencjalnymi sankcjami na gruncie karnym skarbowym.
Czy oznacza to, że opisywany wyrok NSA należy ignorować? Absolutnie nie! Kierując się daleko posuniętą ostrożnością, dealerzy powinni zapoczątkować nową świecką tradycję i w oparciu o najnowszy wyrok rozpocząć praktykę w postaci aktualizowania VAT-26 dla sprzedawanych samochodów demonstracyjnych lub zastępczych – wykorzystywanych wcześniej w 100% do celów działalności.
Autor: Marta Szafarowska
Wykładowca Gekko Taxens Akademia. Specjalizuje się w zakresie szeroko rozumianych zagadnieniach podatkowych spotykanych w branży motoryzacyjnej. Od lat doradza dealerom, importerom i firmom leasingowym, umiejętnie wypracowując praktyczne rozwiązania nawet skomplikowanych problemów. Posiada bogate doświadczenie w doradztwie z zakresu CIT, VAT, PIT i akcyzy.
