Naczelny Sąd Administracyjny po raz kolejny stanął na stanowisku, że ryczałt wypłacony pracownikowi z tytułu jazdy prywatnym samochodem stanowi przychód podlegający opodatkowaniu, przychylając się tym samym do wykładni prezentowanej przez fiskusa, zgodnie z którą w przypadku zwrotu kosztów przez pracodawcę nie dochodzi do wypłaty ryczałtu zwolnionego z opodatkowania w rozumieniu przepisów ustawy o PIT. W ostatnich latach NSA udowadniał jednak, że w tej sprawie jest również w stanie orzekać na korzyść podatników.
Niejednolite orzecznictwo
Najnowsze orzeczenie w zakresie opodatkowania wypłaconego pracownikowi ryczałtu z tytułu jazdy prywatnym samochodem, choć niekorzystne, nie powoduje, że możemy mówić o jednolitej linii orzeczniczej. Faktem jest, że znaczna część wyroków wydawanych przez NSA jest na niekorzyść pracowników, niemniej zdarzają się również te, które przyznają rację podatnikom.
Przykładem jest wyrok NSA z 16 października 2019 r., sygn. II FSK 3531/17, w którym to NSA stanął na stanowisku, że z istoty świadczenia w postaci zwrotu wydatków, które obowiązany jest ponosić pracodawca, wynika, że nie może ono generować po stronie pracownika dochodu. Sąd uznał więc, że wypłacony ryczałt stanowi wyłącznie rekompensatę i nie powinien podlegać pod przepisy ustawy o PIT tj. podlegać opodatkowaniu.
Aby odszukać pozytywne rozstrzygnięcia w tej kwestii na poziomie NSA, nie trzeba jednak szukać aż tak daleko. W wyroku z 14 września 2023 r. (sygn. II FSK 397/22), który również dotyczył jazd lokalnych, NSA także uznał, że ryczałt z tytułu jazdy prywatnym samochodem wypłacony pracownikowi przez pracodawcę nie powoduje powstania przychodu po stronie zatrudnionego.
Jednak niespełna miesiąc od tego orzeczenia, NSA ponownie zaprezentował odmienne stanowisko, przychylając się do profiskalnego podejścia organów, które twierdzą, że w przypadku wypłaty przez pracodawcę ryczałtu z tytułu jazdy prywatnym samochodem nie dochodzi do wypłaty ryczałtu zwolnionego z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy o PIT, a do wypłaty ekwiwalentu, który stanowi przychód pracownika na gruncie art. 12 ust. 1 ustawy o PIT.
NSA w dalszym ciągu po stronie organów
Na wspomniany korzystny wyrok z 2019 r. powoływał się podatnik, będący stroną postępowania, które NSA rozstrzygnął 13 marca 2024 r, wydając wyrok o sygn. II FSK 762/21. Podobnie jak w większości przypadków Sąd oddalił skargę, przyznając tym samym rację fiskusowi.
W tezie do wyroku NSA wskazał, że w każdym przypadku, w którym pracownik uzyskuje od pracodawcy realną korzyść mającą wymiar finansowy, powstaje obowiązek zwiększenia jego przychodu (z wyłączeniem świadczeń zwolnionych z opodatkowania). W ocenie sądu wypłacony pracownikowi ryczałt powinien zostać doliczony do pozostałego wynagrodzenia ze stosunku pracy i podlegać analogicznie opodatkowaniu oraz oskładkowaniu.
Jednocześnie przytoczono wcześniejsze niekorzystne dla podatników wyroki NSA, wskazując, że linia orzecznictwa jest w tym zakresie ugruntowana, a Sąd w pełni się z nią zgadza.
Zmiana mało prawdopodobna?
Analizując ostatnie wyroki NSA, nie wydaje się, aby w najbliższym czasie organy podatkowe oraz sądy administracyjne zaczęły stawać po stronie podatników, uznając, że ryczałt za jazdy prywatne nie podlega opodatkowaniu PIT. Prezentowane stanowisko powoduje również, że nic nie wskazuje na to, by obecnie NSA dostrzegał zasadność wydania uchwały, która umożliwiłaby prawidłową realizację obowiązków spoczywających na płatnikach i podatnikach, mimo że w odniesieniu do konsekwencji podatkowych zwrotu wydatków za korzystanie z prywatnego auta do celów służbowych spory pomiędzy podatnikami a organami obserwowane są od wielu lat.
Należy jednak obserwować praktykę w tym zakresie, ponieważ w wyrokach z 2019 r. i 2023 r. NSA pokazywał, że jest w stanie wyłamać się i orzec na korzyść podatników.
Autor: Michał Półtorak
Konsultant w Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe. Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z PIT oraz ZUS. Doświadczenie zawodowe zdobywał w renomowanej spółce doradztwa podatkowego, należącej do tzw. wielkiej czwórki.
W Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe zajmuje się głównie podatkiem dochodowym oraz kwestiami z zakresu ubezpieczeń społecznych.
Absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku
