Trwają prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. W ramach projektu zostały uwzględnione m.in. istotne kwestie dotyczące zwrotu akcyzy od samochodów osobowych czasowo zarejestrowanych w Polsce w celu ich wywozu za granicę. Skąd ta zmiana i jak wyglądają szczegóły projektowanych przepisów?
Ministerstwo Finansów rozpoczęło prace nad nowelizacją ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym. Aktualnie projekt jest na etapie opiniowania. Przewiduje on m.in. zmiany w przepisach ustawy akcyzowej, w tym wprowadzenie możliwości zwrotu akcyzy od samochodów osobowych czasowo zarejestrowanych w kraju w celu ich wywozu za granicę.
Pozytywna linia orzecznicza kontra przepisy
W kontekście opisywanego zagadnienia bardzo istotny był wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 października 2023 r., sygn. I FSK 1243/21. W orzeczeniu tym NSA podkreślił konieczność dokonania rozróżnienia rejestracji czasowej, o której mowa w art. 74 ust. 2 ustawy prawo o ruchu drogowym (jak wynika z przepisu – czasowej rejestracji z urzędu, której celem jest doprowadzenie do korzystania z pojazdów w Polsce, jako jednego z etapów postępowania administracyjnego rejestracyjnego) i rejestracji czasowej na wniosek, a więc tej, o której mowa w art. 74 ust. 2 pkt 2 ustawy prawo o ruchu drogowym. Sąd zwrócił także uwagę, że istotne jest weryfikowanie celu, w jakim rejestracja jest dokonywana, w szczególności w przypadku rejestracji czasowych na wniosek. NSA podkreślił, że nie można kierować się wyłącznie literalną wykładnią art. 107 ust. 1 ustawy akcyzowej. Wyrok ten został wydany w oparciu o tezy wyroku TSUE z 17 maja 2023 r. w sprawie C-105/22, który opisywaliśmy w tekście „Konsumpcja, czyli rejestracja. TSUE o polskich regulacjach dotyczących zwrotu zapłaconej akcyzy”.
Obecnie sądy administracyjne wydają wyroki, z których wynika, że czasowa rejestracja samochodu osobowego na wniosek właściciela w celu jego przemieszczenia poza granicę kraju nie stanowi przeszkody do uzyskania zwrotu podatku akcyzowego. Mimo wszystko podatnicy, którzy liczą na zwrot akcyzy zapłaconej w Polsce od samochodów, które następnie były przedmiotem WDT czy też eksportu, muszą posiłkować się orzecznictwem. Projektowane zmiany mają uregulować tę kwestię.
Konieczność zmiany zauważona przez ustawodawcę
Literalne brzmienie przepisów akcyzowych, w aktualnym stanie prawnym, uniemożliwia zwrot podatku akcyzowego zapłaconego od samochodu osobowego, który został czasowo zarejestrowany w celu wywozu, a następnie został wywieziony poza granice kraju. Pamiętajmy jednak o wspomnianych powyżej wyrokach TSUE i NSA, które otwierały drogę do weryfikacji stanu faktycznego w konkretnej sprawie.
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy zwrot akcyzy przysługuje aktualnie tylko od samochodów osobowych, które przed wywozem nie były zarejestrowane w kraju. Ustawodawca wskazał, że przyczyną wprowadzanej regulacji jest zmiana dotychczasowej linii orzeczniczej sądów administracyjnych, która nastąpiła po wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 17 maja 2023 r. w sprawie C-105/22, w którym TSUE odróżnił rejestrację czasową pojazdu z urzędu (stanowiącą część zwykłego procesu rejestracji, którego celem jest definitywne dopuszczenie pojazdu do ruchu na terytorium danego kraju) od rejestracji czasowej dokonanej na wniosek właściciela samochodu w celu umożliwienia wywozu pojazdu za granicę.
Co w przypadku ponownego przywozu?
W projektowanych przepisach ustawodawca przewidział także rozwiązanie na wypadek sytuacji, gdy samochód osobowy, który był wcześniej czasowo zarejestrowany na terytorium kraju w celu umożliwienia jego wywozu za granicę (i od którego po dokonaniu WDT albo eksportu nastąpił zwrot akcyzy), ponownie zostaje sprowadzony do Polski – w ramach WNT albo importu. W przypadku ich powtórnego sprowadzenia do kraju będą podlegały opodatkowaniu akcyzą jako pojazdy wcześniej niezarejestrowane na terytorium kraju.
Jeśli natomiast samochody zostaną wywiezione z kraju, ale nie nastąpił zwrot akcyzy z tytułu ich wywozu, a następnie ponownie zostaną wprowadzone do kraju, to w takiej sytuacji nie powstanie wobec nich obowiązek podatkowy i konieczność zapłaty akcyzy. Jak stanowi art. 100 ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym, jeżeli w stosunku do samochodu osobowego powstał obowiązek podatkowy w związku z wykonaniem jednej z czynności podlegającej opodatkowaniu, to nie powstaje on na podstawie innej czynności podlegającej opodatkowaniu, o ile kwota akcyzy została określona lub zadeklarowana w należnej wysokości.
Będzie zabezpieczenie przed nadużyciami
Prawo do zwrotu akcyzy nie będzie natomiast przysługiwało w sytuacji, gdy samochód zostanie ponownie zarejestrowany na terytorium kraju w ciągu roku od dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej lub eksportu. Przepis ten ma zapobiegać potencjalnym nadużyciom związanym z pozornym wywozem samochodów osobowych, mającym na celu nienależne uzyskanie zwrotu akcyzy. W aktualnym stanie prawnym o zwrot zapłaconej akcyzy można ubiegać się w terminie roku od dnia dokonania WDT lub eksportu samochodu osobowego.
Zmiany te są korzystne z perspektywy eksporterów, ponieważ ułatwią dokonywanie zwrotu akcyzy w przypadku samochodów zarejestrowanych w celu umożliwienia ich wywozu za granicę i można zakładać, że ograniczą one konieczność dochodzenia swoich argumentów na etapie postępowania sądowego. Należy jednak bacznie przyglądać się dalszym etapom prac legislacyjnych.
Autor: Weronika Grzęda
Menedżer, Adwokat w Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe. Specjalizuje się w doradztwie w zakresie VAT i podatku akcyzowego. Zajmuje się m.in. międzynarodowym obrotem towarowym na gruncie VAT i opodatkowaniem akcyzą wyrobów energetycznych, napojów alkoholowych i samochodów. Doradza podmiotom m.in. z branż farmaceutycznej, motoryzacyjnej, leasingowej i handlowej. Reprezentuje klientów przed sądami i organami administracji. Oprócz bieżącego doradztwa prawnego i podatkowego zajmuje się również prowadzeniem przeglądów i szkoleń podatkowych.
