Polski Ład dogłębnie przemodelował estoński CIT, czyniąc go – począwszy od 2022 r. – atrakcyjną formą opodatkowania, także dla części dealerów. Po nieco ponad pół roku od wejścia w życie Polskiego Ładu Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt nowelizacji ustawy o CIT. Zmiany będą dotyczyć również ryczałtu od dochodów spółek. Co ma się zmienić i jakie to przyniesie skutki?
W niniejszym tekście wskazujemy najważniejsze zmiany w obszarze systemu estońskiego ujęte w projekcie z 27 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z projektem miałyby one wejść w życie 1 stycznia 2023 r.
1. Wydatki na środki transportu wykorzystywane w sposób mieszany jako wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą (nowy art. 28m ust. 4a)
Zgodnie z proponowanym przepisem, wydatki na środki transportu, odpisy amortyzacyjne od ich wartości oraz odpisy z tytułu ich trwałej utraty wartości nie będą zaliczane do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, o ile te środki transportu będą wykorzystywane wyłącznie na cele prowadzonej działalności. Jednocześnie jednak, połowa ww. kosztów będzie uznawana za wydatek niezwiązany z działalnością gospodarczą, jeśli składniki majątku wykorzystywane będą na cele mieszane.
Do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą […] nie zalicza się wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku:
- w pełnej wysokości – w przypadku składników majątku, wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności gospodarczej;
- w wysokości 50% – w przypadku składników majątku, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej.
Reforma przesądza, że nie tylko w przypadku samochodów użytkowanych przez właścicieli 50% wydatków może podlegać opodatkowaniu. Na gruncie tych przepisów nadal nieuzasadnione powinno być natomiast oczekiwanie prowadzenia ewidencji w odniesieniu do samochodów użytkowanych przez pracowników. Należy się jednak spodziewać, że organy podatkowe będą prezentować odmienne stanowisko i problem będą zapewne musiały rozstrzygnąć sądy administracyjne.
2. Poszerzenie zakresu art. 28m ust. 5 (obowiązek ciężaru dowodu wykorzystywania składnika majątku wyłącznie w działalności)
Zmiana treści art. 28m ust. 5 ma być naturalną konsekwencją wprowadzenia – szczegółowo opisanego powyżej – art. 28m ust. 4a. Przepis przewiduje, że to na podatniku będzie ciążyć obowiązek dowiedzenia, że składnik majątku jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej (a więc – że wydatki z nim związane nie są przedmiotem opodatkowania estońskim CIT jako wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą).
3. Koniec z odsetkami od dywidendy wypłaconej w drugiej połowie roku (art. 28n ust. 1 pkt 1 oraz uchylony ust. 2)
Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów podjęcie uchwały i wypłata dywidendy (albo zaliczek na poczet dywidendy) w drugiej połowie roku podatkowego będzie skutkować automatycznie powstaniem zaległości podatkowej, którą należy będzie uiścić wraz z odsetkami. Przepisy stanowią bowiem, że podstawa opodatkowania dochodu z tytułu podzielonego zysku jest ustalana w miesiącu, w którym podjęto uchwałę o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto (ale przyjmuje się, że może to nastąpić najpóźniej do ostatniego dnia 6. miesiąca roku podatkowego).
Projekt ustawy wychodzi naprzeciw oczekiwaniom biznesu i zmienia przepisy w taki sposób, że wypłata dywidend albo zaliczek w drugiej połowie roku podatkowego nie będzie niosła za sobą negatywnych konsekwencji.
4. Wydłużenie terminu zapłaty ryczałtu od rozdysponowanego dochodu po wyjściu z estońskiego CIT (art. 28r ust. 3)
Do tej pory, przy wyjściu z estońskiego CIT i podjęciu decyzji o rozdysponowaniu dochodu, podatnik był obowiązany do zapłaty ryczałtu do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tej dyspozycji. Zgodnie z projektem, termin ten ulegnie znacznemu wydłużeniu – aż do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym dokonano dyspozycji.
5. Wydłużenie terminu zapłaty ryczałtu z tytułu podzielonego zysku i rozdysponowanego dochodu (art. 28t ust. 1 pkt 1 i 2)
Terminy zapłaty ryczałtu od dochodu z tytułu podzielonego zysku i ryczałtu od rozdysponowanego dochodu – zgodnie z projektem – mają ulec przesunięciu na koniec trzeciego miesiąca następnego roku podatkowego. Dzięki tej zmianie, niezależnie od momentu wypłaty dywidendy (albo zaliczki na poczet dywidendy) czy podjęcia dyspozycji o przeznaczeniu dochodu, podatek będzie należało uiścić dopiero w kolejnym roku podatkowym. W ten sposób zlikwidowany zostanie problem powstawania zaległości podatkowej przy wypłatach i decyzjach podjętych w drugiej połowie roku podatkowego, co należy ocenić pozytywnie.
6. Doprecyzowanie przejścia na estoński CIT w trakcie roku podatkowego (art. 28j ust. 5)
Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią przepisu, przejście na estoński CIT w trakcie roku możliwe jest pod warunkiem:
- zamknięcia ksiąg rachunkowych,
- sporządzenia sprawozdania finansowego,
- złożenia zawiadomienia ZAW-RD do końca miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc opodatkowania ryczałtem.
Projekt modyfikuje przepis w taki sposób, że termin złożenia zawiadomienia zostanie przesunięty na koniec pierwszego miesiąca na estońskim CIT. Pozostałe warunki (zamknięcie ksiąg i sporządzenie sprawozdania) pozostają bez zmian.
To jeszcze nie finał…
Jak widać, proponowane zmiany w estońskim CIT nie są szczególnie rozbudowane. Część z nich ma charakter wyłącznie doprecyzowujący czy stylistyczny. Negatywnie należy ocenić jedynie propozycję objęcia ryczałtem wydatków na środki transportu wykorzystywane na cele mieszane. Nie tyle z tego powodu, że regulacja ta jest niekorzystna, ale przede wszystkim z uwagi na jej niejednoznaczność. Z drugiej strony, na plus można wskazać przesunięcie terminów płatności ryczałtu z tytułu podzielonego zysku – na kolejny rok podatkowy.
Należy jednak zaznaczyć, że przed projektem wciąż długa droga legislacyjna i jego finalny kształt (również w zakresie zmian w estońskim CIT) może znacząco odbiegać od pierwotnej wersji.
Autor: Mateusz Wrzosek
Starszy konsultant, doradca podatkowy w Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe. Zdobywał m.in. w dziale księgowym spółki outsourcingowej, dzięki czemu łączy kompetencje księgowe z podatkowymi.
Zajmuje się głównie podatkiem dochodowym od osób prawnych, m.in. przygotowywaniem opinii podatkowych, pism procesowych oraz przeglądami podatkowymi. Współautor opracowania „Rozliczenie spółek komandytowych. Praktyczna broszura dla działów księgowości”.
